 | AKUT MEZENTERİK İSKEMİ Akut mezenterik iskemi (AMİ) barsak dolaşımında ani metebolik gereksinimleri bozacak ve etkilenen organın yaşamsal failiyetlerini tehlikeye sokacak derecede azalmasıdır. Kronik mezenterik iskemi ise sık rastlanan durum olmakla beraber 80 yaş üzeri otopsilerde % 67 oranında görülür. AMİ de etyoloji: 1. Ani embolik arteriyel tıkanıklık (%50). Kardiak nedenler, proksimal aort kaynaklı embolilerSMA nın major dallanma noktalarında, tipik olarak ta middle kolik arter çıkışından hemen sonraya yerleşir. Minör emboliler barsakta yamalı iskemik tutuluşlara neden olur. 2. Mezenterik arteryel dolaşımda önceden var olan aterosklerotik hastalığın akut trombozu (%25). Mezenter arter çıkışında ve proksimal kesimde görülür. 3. Nonoklüziv mezenterik iskemi (NOMİ): Anotomik tıkanoklık olmadan düşük kardiak aouput, vazospastik hastalıklar ve vasklitlere bağlı arteryel akımın azalması nedeniylr ortaya çıkar. 4. Mezenterik venöz tromboz MVT,%5 ): cerrahi girişim, enfeksiyon, hiperkoagulopati. SMA IMA da daha sık tutulur. |
 | ANATOMİ Barsak dolaşımı abdominal aoartanın 3 dalından sağlanır: Çölyak aks (CA), süperior mezenter arter (SMA), inferior mezenter arter (İMA). Bu iki ana damar ve trunkus ile sistemik dolaşım arasında anostomotik bağlantı vardır. CA ile SMA arasında : süperior ve infeior pankreatikodüodenal arterler aracılığıyla anostomoz (Buhler arkı) vardır. SMA ile İMA arasında 3 temel bağlantı vardır. 1. Drummond'un marjinal arteri (parakolik arkad), barsak duvarına en yakın ve paralel seyirlidir. 2. Santral anostomotik arter: Daha büyük ve santral yerleşimli arter 3. Riolan arkı: (Orta kolikarter ile sol kolik arter arasında) Mezenter kökünde yerleşir. İMA oklüzyonunda: Esas olarak internal iliak arterden revers akım şeklinde beslenme görülür. SMA ya da İMA oklüzyonunda anjiografik olarak Meandiring arter olarak ta tanımlanan genişlemiş riolan arkı ya da santral anostomik arter izlenebilir. Mide duodenum ve rektumda kollateraller fazla olduğundan bu yerleşimlerde iskemik olaylar nadirdir. Sigmoid kolon ve splenik fleksura düzeyinde anostomozların az olması (Watershed alanlar) iskemi en sık bu yerleşimlede görülür. |
 | GÖRÜNTÜLEME: DİREKT GRAFİ: -Erken dönemde alınmalıdır. -Diğer akut batın durumları ekarte edilebilir. -En sık barsak gazlarında azalma ve adinamik ileus görülür. -Geç bulgular:pnomatozis intestinalis, peritonda bilier ağaçta ve portal vende hava BARYUMLU ÇALIŞMA: Akut evrede kontrendikedir. DOPPLER US: AMI de ksıtlıdır. -Proksimal CA ve SMA akımları emboliyi ekarte edemez. -Portal ve mezenter venlerde akım saptanmaması ve asit varlığı MVT nu kuvvetle destekler. CT: Düşük dansiteli PO kontrast madde kullanılmalidir (çekimden 1 saat önce 500-750 ml, çekim sırasında ise 250 ml su kullanılmalı). İnce barsak ve kolonda tipik olarak düzensiz duvar kalınlaşması görülür (3mm den fazla). Prekontrast, arteriyel ve venöz fazlarda çekimler yapılmalıdır. Mezenterde çizgilenme ve ödem paterni eşlik eder. İntramural gaz (pnomatozis intestinalis), portal venöz sistemde gaz görülebilir. Arteriyel hastalıkta :etkilenen segment duvarı kontrastlanmaz. Venöz hastalıkta : " " " nda artmış ve uzamış kontrastlanma görülür. Mezenter damarlarında trombus gösterilebilir. ANJİOGRAFİ: Altın standarttır. Tanının konması, tıkanıklığın yerleşimini, tormbotik, embolik, nonokluziv ethyolojinin ayırımı, erken dönemde nonoperatif girişimsel yöntemlerin yapılabilmesi gibi avantajları vardır. |
KAYNAKLAR:
1. Acil radyoloji eğitim sempozyumları kurs kitabı. İzmir. 2003.TRD İzmir Şubesi.
2. Diagnostic İmaging. Abdomen.Federle.2004.
3. Diagnostic İmaging. Cardiovascular.2008.
