 | Doppler US yüksek riskli gebelerde kesin endikasyonu olmasına rağmen düşük riskli gebelerde tarama testi olarak kullanılması tartışmalıdır. Fetal ve maternal dolaşım fizyolojisi: -İnternal iliak arter-->uterin arter-->asendan ve desendan uterin arter -Asendan dal: uterus duvarının 1/3 dış kısmı arquat arter, ortada:radial arter, iç kısmında spiral arter dallarına ayrılır. Gebelikte spiral arterlar endometriuma uzanarak maternal kanı intervillöz alana taşırlar. trofoblastlar endometriuma invaze olur ve plasental implantasyon sırasında spiral arterlerin musküler tabakasını ortadan kaldırırlar. Oksijenlenmiş kan plasentadan umblikal ven ile fetusa taşınır. Bu ven fetal abdomene girdikten sonra sol portal ven ile KC e , duktus venozum ile VCI ra taşınır. Buradan sağ atriuma gelir. Foramen ovale ile %70 şi sol atriuma oradan da sol ventriküle geçer. Sağ atriuma gelen oksijenlenmiş kan SVC dan gelen kan ile karışarak sağ ventriküle dökülür. Ventriküllerden çıkan kan duktus arteriozus vasıtasıyla birbirine karışır. Desenden aorta yoluyla umblikal arterlerle plasentaya geri ulaşır. Oradan koryonik villuslara ulaşır (fetal kotiladon). bu kapiller yatakta oksijen, besin maddeleri, fetal artıkların değiş tokuşu yapılır. |
| UMBLİKAL ARTER: Dalga formunu etkileyen faktörler: -Myokard kontraktilitesi -Damar duvar elastikiyeti -Plasental vasküler yatak rezistansı, -Kalp atım hız -Umblikal arterde ölçüm yeri: en sık plasental uç kullanılır. **Bu damarda 16. gebelik haftasına kadar diastolik akım görülmeyebilir. **20. gebelike haftasından sonra diastolik akım yükselir. **sistol diatolik oran pratikte daha sık kullanılır (S/D oran) **En az birbirine benzer 6 sistolik dalga elde edildikten sonra ölçüm yapılmalıdır. **FHR 120-160 ise normal standart sapma sınrılarında ölçülür. **FHR (fetal hard rate) 120 nin altında diastolik akım daha düşük ölçüleceğş için S/D oranı yüksek, 160 vuru/dk üzerinde ise bu oran düşük çıkacaktır. --Allantoid kistler avaskülerdir. --Doppler ile kord prolapsusu, vasa previa , anormal kord insesiyosu, nuchal kord patolojileri gösterilebilir. --**Umblikal arterin asit baz denge bozulmasında sensitiftir ancak fetal hipoksi durumunda sensitivite düşüktür. Bu duruma serebral arterler daha duyarlıdır. Normal umblikal kord 2 arter 1 ven içerir. Ven arterlerden daha geniştir. Tek umblikal arter: fetal anomalilerle ilişkili olabilir. Artmış S/d oranı: -Plasental disfonksiyon -İUGR -Gebeliğe baplı hipertansiyon. |
| FETAL AORTA Torasik aortadan diafragma üzerinden yapılıryapılır. Aort sistolü : kardiak kontraktilite ile ilgili, Aort diastolü: " " , periferik vasküler rezistans, plasental yatak rezistansı, --Diastolik kan akımının azalması fetal sıkıntı ile uyumludur. FETAL RENAL DAMARLAR: Rutin incelemede kullanılmaz. |
| FETAL ORTA SEREBRAL ARTER ***Fetal vasküler rezistansların değerlendirilmesi fetal iyilik halinin anlaşılmasında önemli rol oynar. *** BPD ölçüm düzeyinde her iki orta serebral arter (MCA) görülür. MCA İCA dan ayrıldıktan sonraki ilk 2 cm lik kesiminden ölçüm alınır. *** En sık S/D oranı kullanılır. Bu oran 3. trimesterde 3 ün üzerindedir. ***2. ve 3. trimesterde MCA rezistansı daima umblikal arter rezistansından yüksektir. ----*****gebelik boyunca MCA/UA oranı daima 1 den büyüktür. ***********hipokside bu oran 1 den küçüktür. ***MCA/UA oranı hipokside kullanılan en sık yöntemdir. ***----MCA oranı azalmasına (S/D 3 ün altında) karşı MCA/UA 1 rin üzerinde ise-->bu durum normal olark kabul edilmelidir. ---***MCA oranı normal, MCA/UA oranı 1 rin altında--> patolojik olark değerlendirilmelidir. |
| UTERİN ARTER ---Uterin arterlerin asendan dalının iliak arterleri çaprazladıkları yerin 2 cm öncesinden veya 2 cm sonrasından olmak üzere 4 cm lik bir alanından ölçülmelidir. ***17. gebelik haftasına kadar erken diastolik çentik izlenir. ***17. gebelik haftasından sonra 26. gebelik haftasına kadar akım rezistansının azalma ve erken diastolik çentikte kaybolma görülür. ***26. gebelik haftasından sonra diastolik çentik görülmez. S/D oranı 2.6 nın altındadır. ***Erken diastolik çentiğin 26. gebelik haftadan sonra sebat etmesi uterin arter rezistansının yüksek olmasından daha önemlidir. ***Çentik devam ediyorsa ve rezistansda yüksek ise gebelik prognozu kötüdür. |
KAYNAKLAR:
1. 17. Türk Radyoloji Kongrasei. Ekim 2000.
2. Bilinmesi Gerekenler. Ultrason: William D. Mideeleton.Çeviri editörü: Cengiz Yılmaz. 2008.
3.Birinci Trimester Ultrasonogafi. Cihat Şen ve ark. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı, Perinatoloji Bilim Dalı, İSTANBUL,Perinatoloji Dergisi 2001; 9(4):201 - 223
4.Obstetrik Ultrasonografi. Doç Dr. Deniz Akata. H.Ü.T.F RADYOLOJİ ABD
