|
-VENOUS PORT KATETERİ YERLEŞTİRME PROSEDURU VE KOPLİKASYONLAR
Port cihazı titanyum ya da plastik maddeden yapılmış olup sızdırmaz septumu (rezervuar) ve radyo opak kateteri den oluşmaktadır. Bu yapısı ile uzun dönem iyi tolere edilen cihaz perkütan yerleştirilen bir iğne ile kullanılır. Çoğu port tek lümenlidir.Bazıları 2 lümenlidir.- |
| - | Endikasyonları: 1- Ana endikasyon solid tümörlerde uygulanan stotoksik kemoterapidir. 2- Uzun dönem antibiyotik tedavisi **Portlar TPN için uygun değildir. **Planlanan tedavinin süresi port için 3-5 ay dan fazla ise takılmalıdır. **Kan örneklemesi yapılabilir. |
| - | İşlem öncesi değerlendirme: -Vasküler hikaye: Kateter takılma hikayesi, boyun cerrahisi, mediastinal patolojiler, bilinenen venöz anomaliler. -Enfeksiyon ihtimali: Beyaz küre, vucut ısısı. Ateşi olan hastaya port veya tunelli diyaliz kateteri takılmaz . Geçici kateter takılır. -Kaşettik hastada port uygun değildir. Kullanımda ağrı, cilt erozyonları sık olur. Bu hastalara higman kateteri takılması önerlir. -Plateletler 50.000 /mm3 -WBS 1000 in üzerinde (1) -INR 1.5 tan az (1), INR:2 den az (2) -US ile vasküler değerlendirme: İşlem öncesi yapılmalıdır. -IV sedasyon için 6 saatlik açlık. Akciğer grafisi zorunlu değildir. Fakat pulmoner hastalık lenfoma kulak,burun,boğaz tümörleri kempresyon,varlığında kullanışlıdır. Bu durumlarda ,ve mediastinal invazyon,trombozis süphesinde SVC oklüzyon,parsiyal tromboziz yada yokluğunu değerlendirmek için toraks CT gereklidir. Ticlopidine ,clopidogrel ve diğer anti plateret ajanlar 5 gün önceden kesilmelidir (1). **Düşük doz aspirin yada NSAİ 'lerin kesilmesinde gerek yoktur. -Genel durumu bozuk hastalara dikkatli olunmalıdır (moniterizasyon yapılmalıdır): -Antibiyotik profilaksisi kesin değildir. Ama verilebilir. Mutlak kontrendikasyon : -Uyumsuz hasta. |
 |
Erişim yolu; • Birinci sırada : Sağ İJV yolu: pnomotaraks, pinch off syndromunun yokluğu nedeni ile tercih edilir . Aynı zamanda katetere bağlı tromboz ve stenoz daha azdır. • Öncelikle sağ IJV tercih edilir. • Sol IJV: sağ tıkalı ise. • Subklavian venler 2. sırada tercih edilmelidir. (IJV ler tıklaı, boyunda enfeksiyon, kitle, radyoterapi sahası vb) • IJV ye lateral duvardan girilir. • Fistülün olduğu tarafa tünelli kateter takılmamalıdır. |
İşlem basamaklar: • Personal maske -bone takmalı steril bir şekilde giyinmelidir. • Moniterizasyon ve sedasyon yapıldıktan sonra lokal anestesi altında IJV düzeyi uyuşturulur . • Boyun ve üst göğüs kısmı batikonla silindikten sonra steril örtü serilmelidir. • Kateter ve dilatatörlerin yıkanması ve işlemin diğer basamaklarında kullanılmak üzere 150 cc SF+0.1-0.2 cc heparin karıştırılır(3). • Klavikulanın 1 cm kranial kesimine lokal anestezi yapılır. Bistüri ile dilatatörün rahat geçebileceği kadar insizyon yapılılır (yaklaşık 3 mm). • Venöz girim iğnesi ile US klavuzluğunda IJV ye girilir venöz kan gelince port setinden çıkan klavuz tel iğne içinden ilerletilir (sağ atriuma kadar). • Venöz girim iğnesi telin üzerinden çıkarılır. • Settten çıkan dilatatörlerle trakt dilate edildikten sonra tel üzerinden dilatatörü ile birlikte peelaway şit takılır. Vucut dışındaki segmentinin ucu kapatılır. • Klavukuladan 2 parmak aşağıya (2.5 cm kaudal) port cebi açılmalıdr. Rezervuar sığıyormu diye kontrol edilir. Çekme yapması ve mal pozisyon oluşturulma ihtimali nedeni ile obez hastalarda ve iri memeli hastalarda klavikulaya daha yakın açılmalıdır. • Cilaltı yağ dokusuna pektoral kasın fasiası arasına yerleştirilmesi idealdir. Bu lokalizasyonda cilt erozyonu daha az görülür. Bu alandan pellaway şitin olduğu alana doğru ciltaltı yağ dokusu lokal anestezi ile uyuşturulduktan sonra tünel açıcı ile tünel açılır .ideal tünel uzunluğu 6 cm dir. Kateter peelaway şitin iç dilatatörü çıkarıldıkran sonra kateter peelaway şitten geçirildikten sonra peelaway şit 2 ye yırtılarak çıkarılır. Kateterin dıdarıdaki ucu tünel açıcı ya bağlanıp tünelden geçirileren rezervuarın yanına getirilir. Skopi ile kateterin uzunluğu ayarlanır ( distal ucu ayarlanır). Uygun pozisyon VCS run distali yada sağ atrium lokalizasyonudur (atriokaval bileşke) (1). • Kateter rezervuara bağlanıp iğne ile kontrol edildikten sonra (bağlantı yerinde sızdırma yapıyor mu diye) çalışıyorsa rezervuar port cebine 2 dikiş ile tespit edilir. Bu yapılmazsa kateter dönebilir ya da malpozisyon gelişebilir. • Heparinli SF ile yıkanır. • Vikril , monokril (abzorbe olan ) gibi dikiş ipleri ile katlar halinde kontinus dikilmelidir. • Steril stripler yara iyileşmesini ve epitelizasyonu hızlandırır. • En son PA AC grafisi çekilerek işlem sonlandırılır. |
|
| - |
-Komplikasyonlar:
• Pnömotoraks • Hemotroraks • İstemsiz arteriyel ponksiyon • Vasküler zedelenme • Hava embolisi • Malpozisyon: • Değerlendirme: AC filmi: malpozisyon var mı?: varsa düzeltilir. Malpozisyonlar: SVC nın proksimali , low atrial, brakial venleri ,IVC, ventriküller. • Kateterden aspirasyon ve enjeksiyon: kontrastlı inceleme: • Trombolitik yükleme infüzyon; • Fibrin kılıfın mekanik parçalanması • Keteterin değiştirilmesi • Mekanik (kırılma, oklüzyon, migrasyon) • Enfeksiyöz: • Çıkış yeri enfeksiyonları: çıkış yerinde endurasyon, eritem, ağrı, alıntı (oral AB) • Tünel enfeksiyonu: tünel üzerinde endurasyon , eritem , ağrı, akıntı (parenteral AB) • Port cebi enfeksiyonu: cep üzerinde eritem, endurasyon, hasssaiyet, ağrı , akıntı Nekroz: antibiyoterapye cevap vermezse cilt nekrozu gelişmeden port u çıkarılmalıdır. bu alan günlük oksijenli su ile pansuman edilmelidir. ve seyrek dikişle dikilmeldirki aradan drenaj mümkün olsun. vb • Lümen sayısı arttıkça enfeksiyon riski artar. • Trombotik: venöz tromboz, PE, SVC sendromu. SANTRAL VEN KATATERİ / KALICI SANTRAL VEN KATATERİ / PORT KATATER İÇİN AYDINLATILMIŞ ONAM FORMU Doküman No : Yayın Tarihi : Revizyon No : 00 Revizyon Tarihi : Genel Bilgilendirme : Santral venöz kateterizasyon; kalbe direkt katılan bir vene, çeşitli özelliklerde katater yerleştirilmesi işlemidir.Uygulanacak olan santral ven/ kalıcı santral ven katateri ( Port katater) yerleştirilmesi işlemi bilimsel ve etik olarak bütün dünyada da kabul edilmiş bir uygulamadır. Size işlem öncesinde kalp atımlarınız ve oksijen düzeyinizi ölçen ve acı vermeyen aletler yerleştirilecektir. Port için damar yolu açılacak sedasyon yapılacak ve maske ile oksijen verilecektir. İşlem sağ veya sol boyundan veya sağ veya sol köprücük kemiğinizin altından lokal anestezi ile yapılacaktır. Bu bölge uyuşturulacaktır. Buradaki damarlarınız elinizin üzerindeki yada kolunuzun içindeki damarlarınızdan farkı biraz daha büyük ve kalbe yakın olmalıdır. Damarların Bulunamaması: Böyle bir durumda başka bir damar bölgesi denenecektir. Arteryel Ponksiyon ( Atardamara girilmesi): Derhal damardan çıkılarak kanama durdurulduktan sonra tekrar damar yolu aranacaktır. |
1. İnterventional onkology. Principles and Practice.Jean Francolis H. Geschwind. Camoridge Medicine.2008.New york.
2.Doç. Dr. Barboros Çil. Perkütan venöz girişim.Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji AD.33.ulusal radyoloji kongresi. 2012.
3. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji AD ders notları.
