PERKÜTAN KİST HİDATİK TEDAVİSİ



































GENEL BİLGİLER

Karaciğer en sık etkilenen organ (%52-77)
Çoğu hasta asemptomatiktir.
Belirti ve klinik bulguları parazitin yerel ve mekanik etkilerine, komplikasyonların varlığına sekoner olarak gelişir.

Komplikasyonları:

  • Enfeksiyon,
  • Komşu boşluk ve organlara açılma,
-Safra yollarına açılma
-Bronşial sisteme açılma
-Peritona rüptür
-Anaflaksi

TANI:

Klinik şüphe
İmmun yanıtın değerlendirilmesi
Tarama testleri
İzlem testleri
Görüntüleme yöntemleri
Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi : en değerli ve eşdeğer bilgi veren yöntemler
Magnetik rezonans görüntüleme : Kistin yapısını ayrıntılı gösterir ancak ek bilgi sağlamaz.

Ayırıcı tanı:

  • Basit kist
  • Polikistik hastalık
  • Kistadenom/kistadenokanser
  • Bakteriyel-paraziter abseler
  • Biloma / seroma / hematoma
  • Vasküler / atipik solid tümörler


TEDAVİ:

1. Cerrahi:mortalite %0- %6.3 arasındadır
2. Perkütan tedavi (PT)
3. İlaç tedavisi:
*Albendazol / Mebendazol
*Praziquatel
*Alb+Praziquantal daha etkili

Tıbbi tedavi:

Halen başarı oranları yüksek değildir.
Yüksek doz uzun süre tedavi gerektirir.
Toksosite gibi yan etkiler
Sonuçlar tartışmalı
Tedavinin takibindeki kriterler tartışmalı
**Cerrahi öncesi ve sonrasında tıbbi tedavi profilaksi amacıyla kullanılmaktadır.

Tedavi seçimi:

Hastanın genel durumuna ve kistin özelliklerine göre;
*Tipi
*Yeri
*Sayısı ve büyüklüğü
Primer / tekrarlayan kistler
Komplikasyon varlığı




GHARBİ SINIFLAMASI:

  • Tip I: pür kistik (sferik-oval-kalın duvarlı)
  • Tip II: membran ayrışması olan
  • Tip III: septalı / multipl kız kistler içeren
  • Tip IV: heterojen: (hipoekoik-hiperekoik-intermediate)
  • Tip V: tümüyle kalsifik duvarlı

*Tıp IV ler: WHO tarafından “transitional” kabul edilir, aslında aktif kabul edilmeli.

*Tip 3 ve tip 4’ün çok çeşitli alt grupları olabileceği için bunlar daha detaylı tarif edilmeli ve yaş, seroloji, boyut ile birlikte tedaviye yönlendirilmelidir.

PERKÜTAN TEDAVİ (PT)

Klasik Endikasyonları:

  • Tip I ve II
  • Bazı Tip III
  • Bazı Tip IV
  • Enfekte Hidatik kist
  • Şüpheli Postop Kolleksiyonlar
  • İnop., cerrahiyi reddeden, hamile veya yaygın hastalığı olanlar

  • Tip III ve aktif tip IV: öncelikle cerrahi tedavi edilmelidir.
  • İnaktif tipIV ve tip V: izlenebilir.


PT Göreli Kontrendikasyonları:

  • Tip III’ün bazı alt tipleri
  • Cerrahi veya Modifiye Perkütan Teknikler
  • Kistobilier fistülü olanlar
  • Cerrahi veya Endoskopik veya Modifiye Perkütan Teknikler

Tedavi Gerektirmeyenler (Bak/Bekle)
  • Tip IV’ün bazı alt tipleri (Sıvı içermeyenler)
  • Tip V

Yöntem ve Teknik

İşlem Öncesi
*Mebendazole 50 mg/kg/gün veya Albendazole 10mg/kg/gün
*İşlem öncesi 1 hafta, işlem sonrası 4 hafta
*(işlemden 10 gün önce 2x2 )
*Disseminasyon ihtimalini azaltmak için proflaksi amacıyla
*US, BT ve AC Grafisi
*Gece aç bırakılma
*Diezepam (5mg) ve Atropine (0.25 mg)
*Proflaktik Antibiyotik (1 ampul Rozefin IV )
*Hastanın monitorizasyonu
*Anestezi ekibi

İşlem
*US veya US+Floroskopi Klavuzluğu
*US ile lezyonun lokalize edilmesi
*Girim noktasının seçilmesi
*Standart sterilite koşulları
*Lokal anestezi
*İlk girim ve traktın US de takibi




Perkütan Tedavi için 3 teknik kullanılır.

1. PAIR:

*Kistin çapı 6 cm’den küçükse bu yöntem seçilmelidir.
*Puncture of the cyst
*Aspiration of the cyst content
*Injection of hypertonic saline (20-30%)
*Reaspiration

2. Kateterizasyon (Hipertonik Salin ve Alkol)

Malzemeler:
  • Anestezi ekibi : muhtemel anaflaksiye karşı.
  • Uzun seldinger iğne (iğnenin dış kanülü künt, iç iğnesi keskin sivri )
  • 8f pigtail kateter
  • 8f dilatatör.
  • Mavi klavuz tel. (sert tel)
  • Alkol (%95) , hipertonik solüsyon (%30).
  • 3 yollu musluk
  • 1 ampul Rozefin IV
  • Gece aç bırakılma
  • Diezepam (5mg) ve Atropine (0.25 mg)
  • Hastanın monitorizasyonu

*Kistin çapı 6 cm’den büyükse; Kateterizasyon.
*Safra sızıntısı veya bilier fistül varsa güvenli drenaj sağlamak ve
güvenli skleroz sağlamak için kateterizasyon yapılır.
*Sklerozun amacı: Kavitedeki potansiyel volümü azaltmak
---İşlem sonrası kavitenin büyük hacımlı olması;
----Enfeksiyon
----Kistobiliyer fistülü düşündürmelidir.
*Alkolun etkileri;
---Skoleks öldürücü
---Skleroze etme
---Hipertonik solüsyonların etkileyemediği kız vesükülleri tahrip etme
*Yöntem: PAI evrelerinden sonra kateterizasyon
*Kavite irrigasyonu-kateter fiksasyonu, serbest drenaj
---Günlük 10 cc’den az drenaj
---Kavitografi; fistül yoksa %95 alkol
---skleroz
---Kateter çekilir
*24 saatlik drenaj 10 cc’den fazla ise
---Günlük drenaj 10 cc’nin altına düşene kadar beklenir.
---Kistografi ve skleroz
*Eğer kavitografide fistül var ve bilier sistem normal ise;
---Kateter kavitede fistül kapanana kadar tutulur
---Eğer kavitografide fistül var ve bilier sistem dilate ise
---Endoskopik veya perkütan bilier drenaj
---Fistül kapanınca kavitografi ve skleroz
(Akhan O. Et al Invest Radiol 1993)

3.Modifiye Kateterizasyon Teknikleri (PEVAC veya MoCaT)

*MoCaT; Komplike kistler (Bazı Tip III ve IV)
*Kalın kateter (14F veya daha kalın)
*İçerik boşaltılır
*Diğer işlemler aynı

Sitolojik ve mikrobiyolojik inceleme:
Canlılık değerlendirilmesi için; materyal nötral eosin ile boyanarak skoleks’lerin hareketi değerlendirilir.


İYİLEŞME KRİTERLERİ:

  • Belirgin boyut küçülmesi
  • Belirgin hacım küçülmesi
  • Duvar kalınlaşması ve düzensizliği
  • Sıvı miktarında belirgin azalma veya tamamen kaybolması(Psodotumor)
Perkütan tedavi sonuçlarının sınıflama ve standardizasyonu:

Sonuç Kategorisi:

1. Yok olma veya kalsifik kalıntı=Başarılı; tip V:Eşdeğer Tiplemesi.

2. Solidleşme, %50 üstünde hacim
kaybı-kistik içerik yok=Başarılı; tip IV:Eşdeğer Tipleme.

3. Kistik içerikli semi-solid
kalıntı, %25-50 hacim kaybı=Şüpheli başarı;tip III-IV: Eşdeğer Tiplemesi.

4. Sferik semi-solid kitle-geniş
sıvı içerikli ve hacim kaybı %10-25=Başarısız; tip III-IV:Eşdeğer Tiplemesi.

5. Belirgin hacim kaybı yok-kız kist
veya ekspansiyon var=Başarısız; tip II-III:Eşdeğer Tiplemesi.


PT de major komplikasyonlar:

1. Mortalite (anafilaktik şoka ikincil):
--- 0.1 - 0.2 %

2. Disseminasyon: YOK

PT Minör Komplikasyonlar;

1. Ateş, Ağrı ve minör hipersensitivite (10-30%)
---Ateş : 38.5ºC altında ve reaktif.
-----Birkaç günde geçer

2. Ağrı : işlem sırasında

3. Minör ya da hipersensitivite reaksiyonları:
---Ürtiker
---Kaşıntı
---Bulantı-kusma
---Hırıltılı solunum
---Hipotansiyon
*Genellikle ilaç gerekmez.
*Antihistaminik veya steroid

4. Ciddi anafilaktik reaksiyonlar: 0-2%
---Hasta anestezi ekibince tedavi edilmeli, Uygun tıbbi tedavi gereklidir.
---Laringospazm
---Siyanoz
---Ciddi hipotansiyon

5. Kavite enfeksiyonu veya abse (%3-8 geniş serilerde).
---Uzamış kateterizasyona sekonder kavite enfeksiyonlarında kateter yerinde tutulur ve antibiyotik verilir
---Abseler ise; PAD+ Antibiyotik

6. Safra drenajı veya kistobiliyer fistül (ort. %8)
---İlk girimde safra gelmesi nadir
---Genellikle kateterizasyon sonrası safra gelir
---****Eğer fistül varsa alkol vermek kontrendikedir!!!!!!.
---Fistül yoksa sızıntı düşünülür ve skleroz yapılabilir.
---Safra varlığı enfeksiyon ihtimalini arttırır.

7. Kavitede yeniden sıvı toplanması (1-3%)
---Canlılık olmadan ortaya çıkar
---Aspirasyon + skleroz

PT de hastanede kalış süresi;---Komplikasyon olmazsa 1 gün
---Komplikasyonların varlığında uzar (2-120 gün).
---Ortalama hastanede kalış: 2.5- 4.2 gün

PT de rekürens Oranları;
---%0 ile 4.5 arasındadır.
---Tekrarlayan kist aynı kavitede olur.
---Tedaviden aylar/yıllar sonra görülebilir.
---İkinci Perkütan işlemle tedavi edilirler (eğer kisto-biliyer fistül yoksa)

PT de takip;
*10 yıl
*İlk yıl; US/3 ay
*2. Yıl; US/6 ay
*BT; 2 yılda bir

PT/ Cerrahi karşılaştırması:
*Daha düşük komplikasyon oranları
*Daha düşük hastanede kalma süresi



Kaynaklar:
1. Perkütan Kist Hidatik Tedavisi.Prof. Dr. Okan Akhan seminerleri. Mayıs 2008.
2. Dr.İskender Sayek.Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi.Genel Cerrahi Anabilim Dalı.Hacettepe Girişimsel Radyoloji 20.yıl Toplantısı.31.3.2007 Ankara
3. El Shiekh Hepatogastroenteroloji 1999
4.Kist hidatik:radyoloji ve sınıflama.Prof. Dr. Adnan Kabaalioğlu Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji
Antalya 2008.
Devamını Oku

EMBOLİZASYON AJANLARI VE ENDİKASYONLAR -Hazırlık Aşamasında





EMBOLİZASYON AJANLARI VE ENDİKASYONLAR

Embolizasyonda amaç, anormal bir vaskuler yapı ya da nidusu çevreleyen dokuların normal kan akımını koruyarak superselektif olarak tıkamaktır.

Embolizasyon materyali en iyi ucu delik bir kateter tarafından verilir. Vasküler kılıf kullanılmalıdır.

Embolizasyon işleminden önce anomal anotomiyi ekarte etmek ve istenilen bölgeyi daha iyi ortaya koymak için selektif ya da süperselektif anjiogramlar yapılmalıdır.

Kateterin pozisyonu özellikle hedeflenmeyen yerlerin embolizasyonunu engellemek ve
embolizan ajanın reflüsünün oluşturacağı problemleri önlemek için en uca yerleştirilmiş
şekilde olmalıdır.

Embolizasyondan sonra 5 ile 10 dakika kadar beklenir ve sonra anjografik görüntüler elde edilerek kontrol edilir. Malformasyon ve büyük tümörlerin
embolizasyonu genelde birkaç seansta yapılır.

Embolizasyondan sonra postiskemik ağrı gelişir. Hasta, embolizasyonun yapıldığı yere
lidokain infüzyonu yapılarak rahatlatılabilir.
Büyük ve güç olan bazı embolizasyonlar genel anestezi altında yapılır.

Postembolizasyon sendromu: ağrı, ateş ve lökösitozdur. Septik bir olayı taklit edebilir.

Karaciğer ve dalak embolizasyonlarında profilaktik antibiyoterapi
yapılmalıdır.

Embolizasyon Ajanın Seçimi:

  1. Embolizasyonun hangi endikasyonla yapıldığı
  2. Embolizasyonun yapıldığı bölgenin vasküler anatomisi
  3. Potansiyel kollateral yapıların varlığı
-Nontarget yapıların korunması
-Eşlik eden vasküler patolojiler (atheroskleroz, vaskülit vs.)

4. Oklüzyonun oluşturulacağı anatomik düzey

5. Oluşturulacak oklüzyonun süresi

6. Birlikte kullanılacak taşıyıcı sistemin özelliği

Embolizasyon materyalleri kalıcı ve geçici olarak ikiye ayrılır.
Embolizan ajanların boyutları; proksimalde büyük çaplı materyaller (balon, koil, sponjel, gelfoam) kullanılırken; distalde polvinil alkol (PVA),
syanoakrilatlar ve mikrokoiller kullanılır.



İdeal Embolizasyon Ajanının özellikleri:

  • Canlı doku ile uyumlu olmalı
  • Yüksek radyopasiteye sahip olmalı
  • Toksik ve alerjen etkisi olmamalı
  • Boyutları uniform olmalı
  • Küme oluşturmamalı
  • İstenilen düzeyde tam oklüzyon sağlamalı
  • Oluşturduğu oklüzyon arzulanan süre boyunca olmalı
  • Ekonomik olmalı
  • Kolay hazırlanıp, uygulanmalı


Otolog pıhtı

Rekanalizasyon süresi: 48 saat – 2 hafta.
Avantajı: Ekonomik, toksik olmaması.
Devazantajı: Koagulasyon bozukluğu olanlarda etkisi düşük.
Endikasyonları: Kanama kontrolü veya küçük AVF’ler.


Gelfoam: (Amorf Şekilli Partiküller )

Fiziksel özellikleri:
-Resorbe olur (7-21 gün).
-Jelatin süngerdir.
-Steril tabaka veya toz (50-60 mikron) halinde bulunur.
-Oklüzyonun mekanizması:
--Mekanik.
--Panarterit (L.elastikada hasar) ve tromboz.
-Oklüzyon düzeyi:
--Tampon veya çamur kıvamındaki karışım ile 3. –6. dallanma.
--Toz partiküllerle: küme oluşturduğundan 100 mikron çapta arteriol.
-Oklüzyonun süresi:
--3 hafta ile 4 ay.
-Avantajları:
--Geçici embolizasyon.
--Ekonomik oluşu.
-Dezavantajları:
Hazırlanması sıkıcı.
Radyoopak değil.
Endikasyonları:
-Travma.
-Preoperatif ve palyatif tümör embolizasyonu.
-Üst GİS kanamaları.
-HCC ve Metastatik KC tümörleri.


Polivinil alkol(PVA):


PVA partikülleri kontrastla süspanse edilir.
Fluoroskopik olarak süperselektif bir şekilde infüze edilir.
Alkol distal AVM’ların embolizasyonunda önemli bir ajandır. Alkol, doku sklerozan
bir ajan olup tüm vasküler yataktan ana artere kadar olan bölümü oklüze edebilir.
Malformasyonların özellikle nidusuna enjekte edilmelidir.
İnraarteriyel uygulamaya ilaveten perkütan ve venöz yolla da alkol embolizasyonu yapılabilir. Alkolün fazla verilmesi durumunda yan etki olarak intoksikasyon ve pulmoner hipertansiyon neden olabilir.

Fiziksel özellikleri:
*Absorbe olmaz.
*Sentetik sünger.
*50 –1000 mikron boyutta.
*Şekli amorf ve yüzeyi pürüzlü.
*Uniform ölçülerde değil.
Oklüzyonun mekanizması:
*Akut inflammasyon. *Geç dönemde; fibrozis ve tromboz.
Oklüzyon düzeyi:
*Küme oluşturduğundan tıkadığı damarın çapı ile ajanın çapı uyumlu değil.
Oklüzyonun süresi:
*Birkaç ay. Rekanalize olabilir.
Avantajları:
*Uygulanması kolay.
Dezavantajları:
*Radyopak değil.
*Partiküllerin küme oluşturması.
*Mikrokateterlerin tıkanması.
*Rekanalize olması.
*Mural anjionekroz, *lokal hemoraji.
Endikasyonları:
*Tümör embolizasyonu.
*Organ ablasyonu.
*Vasküler malformasyonlar ??
*GİS kanaması ??
Rekanalizasyon nedenleri:
*Proksimalden yapılan embolizasyonda distale gelişen kollateraller
*Embolik ajanın etrafındaki trombüsün rekanalize olması veya trombüste organizasyon ve anjiogenez
*Embolizan maddenin ekstravasküler migrasyonu



Tris-acryl Gelatin Mikrosfer (Embospher):

Fiziksel özellikleri:
-Gelatinle kaplı tris-acryl.
-Küresel şekilde.
-Yüzeyleri düzgün ve şekli uniform.
-Küme oluşturmaz.
-Elastik.
-Saydamdır.
-Canlı doku ile uyumlu.
-Absorbe olmaz.
-Hidrofilik.
Oklüzyonun mekanizması:
-Mekanik.
-Orta derecede inflamasyon.
Oklüzyon düzeyi:
-Çapı ile uyumlu damar oklüzyonu.
-Daha geniş damarlarda kümelenirler ancak tromboz oluşmaz.
Oklüzyonun süresi:
Bu konudaki çalışmalar yenidir ve geç dönem sonuçları henüz alınmamıştır.
Avantajları:
-Küme oluşturmaz ve elastik.
-İstenilen düzeyde embolizasyon oluşturur!
-Mikrokateterler tıkanmaz.
Dezavantajları:
-Radyoopak değil.
-Ne ölçüde rekanalize olacağı bilinmemekte.
Endikasyonları:
-Hipervasküler tümör
-AVM embolizasyonu


Siyanoakrilitler

Cyanoacrylate:
Fiziksel özellikleri:
Adhesiv sıvı embolizasyon ajanlar.
Monomerik forma bağlanan hidrokarbon grubuna göre isimlendirilirler; Isobutyl-CA, n-Butyl CA , 2-hexyl CA gibi.
IBCA hayvanlarda geç dönemde sarkom gelişimine neden olduğundan terk edilmiştir.
Oklüzyonun mekanizması:
Kan veya benzer sıvılardaki negatif iyonlarla karşılaştıklarında kısa sürede polimerize olurlar.
Hidrokarbon zinciri uzadıkça polimerizasyon süresi uzar.
İyodlu yağlı kontrast maddelerle karıştırılır.
Erken dönemde; Damar duvarı ve çevre dokuda inflamasyon.
Kronik dönemde; Dev hücreli yabancı cisim reaksiyonu ve fibrozis.
Oklüzyon düzeyi:
Küçük vasküler yapılar (arteriol, kapiller ve venül).
Oklüzyonun süresi:
Kalıcı embolizasyon.
Parsiyel embolizasyon ve anjiogeneze bağlı rekanalizasyon nadir.
Avantajları:
Kalıcı oklüzyon oluşturması.
Mikrokateterlerle kullanılabilmesi.
Dezavantajları:
Her enjeksiyon için ayrı mikrokateter gerektirmesi.
Kateterin damar duvarına yapışması.
Yapışan kateterin geri çekilmesi sırasında kopması veya damar rüptürü.
Parsiyel nidal ve venöz embolizasyonda kanama riski.
Pulmoner emboli riski.
Radyoopak olmayışı.
Endikasyonları:
AVM.
Düşük akımlı küçük AVF.
Tümör.
Diğerleri: anevrizma, varikosel, GİS kanaması, HCC veya metastatik KC tm, impotansta penil derin dorsal ven embolizasyonu, endoleak tedavisinde.




Ethylene Vinyl Alcohol Copolymer (Onyx)

Fiziksel özellikleri:
Canlı doku ile uyumlu sıvı embolizan.
Dimethyl sulfoxide (DMSO) ile çözelti.
Oklüzyonun mekanizması:
Kanla karşılaştığında DMSO çözeltiden ayrılır.
Onyx polimerize olduğunda süngerimsi görünüm.
GDC’den biraz daha fazla inflamasyon.
Anjionekroz oluşturmaz.
Parsiyel embolizasyonda trombüs.
Oklüzyon düzeyi:
Küçük vasküler yapılar (arteriol, kapiller ve venül).
Balon proteksiyonu veya stent implantasyonu ile anevrizma kavitesi.
Oklüzyonun süresi:
Kalıcı embolizasyon.
Uzun dönem klinik çalışmalar mevcut değil.



Ethylene Vinyl Alcohol Copolymer

Avantajları:
Damar duvarına ve katetere yapışmaz.
Polimerizasyon süresi uzun.
Dezavantajları:
Radyoopak değil.
DMSO ile anjionekroza, beyaz cevher dejenerasyonuna ve AVM çevresindeki dokuda hasar ?
Plastikte deformasyon, kateter yapısında bozulma.
n-BCA ve PVA’ya göre pahalı.
Endikasyonları:
FDA onayı almamıştır.
Syanoakrilitlerin endike olduğu durumlar.
Dev anevrizmalarda stent implantasyonu ve balon proteksiyonu ile birlikte.



Balon Oklüzyon Kateterleri

Balonlar; bir organı, damarı ya da büyük fistülleri embolize etmek için kullanılır.
Kateter ile istenilen yere varıldıktan sonra balon buraya bırakılır.
Büyük damarlarda geçici oklüzyon amacıyla.
Balonlar lateks veya silikon.
Endikasyonlar:
Alkol gibi sklerozan ajanlar kullanılırken hedef dışındaki organları koruma amaçlı.
Karotid arter balon oklüzyon testi.


Ayrılabilir Balonlar

Lateks veya silikondan yapılmışlardır.
Mekanik oklüzyon, çevrelerinde fibrozis ve tromboz oluştururlar.
Dezavantaj:
Boyutlarının küçülmesi,
Şeklinin bozulmasıdır.

Endikasyonları:
Karotid arter ablasyonu.
KKF embolizasyonu.

Koiller mekanik olarak oklüzyona yol açan çelik, platin, titanyum gibi maddelerden
yapılmış embolizan maddeleridir. Değişik büyüklükte ve özellikte olurlar.
Koil’ler kanamayı durdurmak, tümör ve organ ablasyonu sağlamak ya da anevrizma ve fistül embolizasyonu yapmak için
kullanılır.

İtilebilir koiller

Fiziksel Özellikleri:
Çelik veya platinum sarmal teller.
Poliester lif eklenenebilir.
İtici tel veya kuvvetli serum infüzyonu.
Oklüzyon mekanizması:
Mekanik oklüzyon ve etrafında tromboz.
Avantajı:
Kalıcı oklüzyon ve mikrokateterlerle kullanılabilmeleri.
Dezavantaj:
İstenmeyen lokalizasyonda konumlanma.
Endikasyon:
AVF, varikosel.
GİS kanamaları, Kemoembolizasyon.

Ayrılabilir Koiller

Elektrolitik veya mekanik yolla taşıyıcı telden ayrılan platinum koillerdir.
Mikrokateterlerden gönderildikleri için intrakraniyal sakküler anevrizmaların tedavisinde kullanılır.
Elektrolizis sadece koilin ayrılmasını değil, koil çevresinde tromboz olmasını tetikler.
1 cm’den küçük, dar boyunlu anevrizmalarda, rekanalizasyon oranı düşüktür.
Mortalite/morbitite oranları cerrahiden düşüktür.
Dev ve geniş boyunlu olanlarda damar içine migrasyon olabilir.
Geniş ve dev anevrizmalarda yetersiz doldurma nedeni ile rekanalizasyon, anevrizma boyutunda genişleme ve rüptür oranları yüksektir.
Bu tip anevrizmalarda daha güvenli ve yeterli oklüzyon sağlamak için boyun düzeyinde balon proteksiyonu, stent implantasyonu veya boyun köprü araçları (TriSpan) ile birlikte kullanılmaktadır.



KAYNAKLAR:
1. Embolization of spinal cord arteriovenous malformations with an ethylene vinyl alcohol copolymer dissolved in dimethyl sulfoxide (Onyx liquid embolic system). Report of two cases. Andrew J. Molyneux ve ark. JNS 2000.
2.Embolizasyon Ajanları ve Endikasyonları.Prof. Dr. Erol H. Aksungur.Çukurova Üniversitesi Radyodiagnostik AD. Aralık 2009.
3. Embolization of spinal intramedullary arteriovenous malformations using the liquid embolic agent, Onyx:a single-center experience in a series of 17 patients.Murat Cantasdemir ve ark. JNS 2007.
4.Nororadyolojide embolizasyon.Cemil Yagcl. Umman Sanhdilek.Ankara Universitesi Tip Fakiiltesi Radiodiagnostik Anabilim Dalı.Türk Noroşirürji Dergisi 3 : 181-187. 1992
5.Bronşiyal arter embolizasyonu: on olgu deneyimi.Bahri Üstünsöz ve ark.Diagn Interv Radiol 2006; 12:43-46
6. Vasküler radyolojik görüntüleme ve girişimsel radyoloji.Doç.Dr. Mustafa TAŞAR, Yrd.Doç.Dr. Mutlu SAĞLAM.www.gata.edu.tr
Devamını Oku

KORONER ATEROSKLEROZ VE PLAKLARIN TOMOGRAFİK MORFOLOJİSİ-Hazırlık aşamasında


















KORONER ATEROSKLEROZ VE PLAKLARIN TOMOGRAFİK MORFOLOJİSİ

Ateroskleroz aorta, karotis ve koroner arterler gibi elastik damarların duvarlarını tutan kronik enflamatuar ve sistemik bir hastalıktır. Ateroskleroz erken yaşlarda başlar ve uzun yıllar klinik olarak sessiz kalır.
Plak oluşumunu takiben önce arter lümeninde belirgin daralma olmadan damar duvarında distorsiyonlar oluşur bu oluşum dışa doğru yeniden düzenlenme veya pozitif remodeling olarak adlandırılır.

ATEROSKLEROTİK PLAKLARIN TOMOGRAFİK MORFOLOJİSİ

Lüminal darlıklar;

1) Minimal : %50'den az
2) Orta : %50'den fazla
3) Şiddetli : %75'ten fazla




American Heart Association kriterlerine göre plağın uzunluğu ;

1) Diskret plak; 10mm'ye kadar olan plak
2) Tübüler plak: 10-20mm arası
3) Difüz(Segmenter) plak: 20mm'den büyük

Kalsifikasyon varlığına göre

1) Soft plak; kalsifikasyon içermiyorsa
2) Mikst: kalsifikasyon içeriyorsa ve soft bileşeni varsa
3) Kalsifik plak: tamamı kalsifiye ise (130HU'dan büyük)





İregüler lezyon: ülserasyon, intimal flep, anevrizma veya testere paterninin karşılığıdır.

Ülserasyon: patelojik bölgede lümende hafif genişleme, yüzeyinde küçük krater bulunan lezyon.

İntimal Flepler: plak ile iştirakli lümen içerisine uzanım gösteren hareketli lezyonlardır.

Anevrizma: Plak lokalizasyonunda lümendeki dilatasyonu gösterir.

Testere dişi paterni: Multiple ardışık düzensiz stenozları ifade eder.

Ostial lokalizasyon: damarın orjin aldığı nokta ile proksimal 3mm'lik mesafedeki segmenttir.

Trombüs: diskret intra lüminal dolum defekti oluşturan sınırları belirli ve damar duvarından ayrı yapılara denir.




Kaynaklar:
1. Gilard M ve ark.Assesment of coronary artery stents by 16 slice computed tomografhy. Heart 2006.
2.Kurs kitabı. 30.ulusal radyoloji kongresi. 2009.
Devamını Oku

MDCT Koroner anjiyografide kaynak görüntülerin elde edilmesi ve verilerin analizi-Hazırlık aşamasında











MDCT Koroner anjiyografide kaynak görüntülerin elde edilmesi ve verilerin analizi

Aksiyel kaynak görüntülerin rekonstrüksiyonu:

Aksiyel kaynak görüntüler kalp hareketinin en az olduğu diyastolde rekonstrükte edilir.

Göreceli gecikme yönteminde R-R intervali %0'dan %100'e kadar artan yüzdelere ayrılır. Gecikme R-R intervalinin (Kalp döngüsünün) belli bir yüzdesi olarak belirlenir ve görüntülerin rekonstrüksiyonuna ilk R dalgasından itibaren sıra ile başlanır.

Retrospektif EKG kapılı görüntülemede , görüntüleme sırasında eş zamanlı bir EKG trasesi elde edilmektedir. Daha sonra bu traseye göre R dalgasından sonra belirli bir süre zarfında (diastolde) elde edilen görüntüler rekonstrüksiyon için toplanır. Burada avantaj kardiyak yapıların yüksek uzaysal çözünürlükte elde olunmasıdır. Bu yöntemle

1) koroner arterlerin morfolojisi,

2) diastol sonu volüm,

3) sistol sonu volüm,

4) ejeksiyon fraksiyonu,

5) ventrikül duvar hareketleri değerlendirilir.

T dalgasının son kısmı kalbin en az hareketli olduğu kısımdır. Burada izo volümetrik gevşeme periyodu mevcuttur.

Prospektif EKG belirlemede ise doz daha düşük olmasına rağmen aritmide etkisizdir.

RCA en iyi erken diastolde RR intervalinin %40'lık bölümünde; CX'in döngünün ortasında LAD RR intervalinin %60-70'lik bölüümünde görüntülendiği bildirilmiştir.

Klinik uygulamada en az hareketin olduğu rekonstrüksiyon penceresini bulmak için %40-90 arasında %5'lik artışlarla koroner arterlerin ilk birkaç santimetresini içeren görüntüler oluşturmakta daha sonra en iyi birkaç adet rekonstrüksiyon penceresi seçilip o yüzde değerinde kalbin tamamında yeniden rekonstrüksiyon yapılır.

POST PROSESİNG TEKNİKLERİ

1) MPR

Koroner arterlerin seyrini takip etmede yararlı olan curvet MPR kullanılır. Küçük çaplı damarlarda kullanımı sınırlıdır. Kontrast madde ve kalsifikasyon ayrımı bu teknikte zordur.

2) MIP

Miyokardiyal bridging gibi vakalarda hacim görüntülerini 3 boyutlu olarak gösterebilir. Özellikle segital görüntüler önemlidir.

3) VR

Koroner arter varyasyonlarını iyi gösterir.




Kaynaklar:
1. Gilard M ve ark.Assesment of coronary artery stents by 16 slice computed tomografhy. Heart 2006.
2.Kurs kitabı. 30.ulusal radyoloji kongresi. 2009.
Devamını Oku

KORONER ARTER STENTLREİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ-Hazirlık aşamasında













Koroner stentlerin değerlendirilmesi

CT anjiografi (CTA) ile stent görüntülenmesinde stentlerden kaynaklanan yüksek dansite artefaktlerına bağlı önemli sorunlar
mevcuttur.

Parsiyel volüm ve ışın setleşmesi artefaktları nedeniyle stent lümeninin dansite değerleri artar ve stent gövdesinin boyutu yapay olarak genişler (blooming). Buna bağlı olarak stent lümeninde yapay daralma olur. Bu problem de restenoz değerlendirlmesinde özellikle 3 mm den ince ve gövdesi kalın stentlerde sorun oluşturmaktadır. Bu sorun, artmış zamansal çözünürlüğü sayesinde hareket artefaktlarının azaltılması ve blooming etkisin az olduğu dual CT ile çözülebilmektedir.

Çelik ve kobalt içerikli stentlerde metalik artefaktlar daha az görülmektedir.

Stente bağlı artefaktları azalmak için aksiyel imajlar 0.6 mm kesit kalınlığı ve 0.5 mm kesit aralığı ile rekontrükte edilebilir ve standart filtreler (kernel) yerine (B20f-B30f) yüksek spasyal rezolüsyonlu kenar keskinleştirici (örn: B46f) kullanılmalıdır.



Stentlerin değerlendirlmesinde orjinal aksiyal imajlara ek damar trasesine paralel ve dik MPR lar kullanılmalıdır.

MIP ve VR tanısal amaçla kullanılmaz.

sanal anjioskopik görüntüler (fly throuh) stent açıklığını değerlendirmede yararlı olabilir.

Stenoz açısından stentlerin değerlendirilmesi:


-Patent stent:referans damara eş dansitede homejen kontrastlanma izlendiğinde,

-Neointimal hiperplazi: stent lümenin de düşük dansiteli dolum defektlerinin izlendiği ancak lümen açıklığının %50 den
fazla korunduğu durumlarda,

-İnstent restenoz: lümen açıklığının %50 den fazla daralması durumunda

-Oklüzyon: stent lümeninin tümüyle düşük dansitede izlenmesi durumunda oklüzyondan bahsedilir.



Kaynaklar:
1. Gilard M ve ark.Assesment of coronary artery stents by 16 slice computed tomografhy. Heart 2006.
2.Kurs kitabı. 30.ulusal radyoloji kongresi. 2009.
Devamını Oku

KORONER ARTER ANOMALİLERİ-Hazırlık aşamasında




















KORONER ARTER ANOMALİLER:
(Coronary anomalies)

Koroner arter anomaliler semptomatik olmayan genç hastalarda önemlidir.
ALCA: LCA veya dallarının nın sağ sinüs valsalvasından kaynaklanması
ARKA: RCA nın sol sinüs valsalvasından kaynaklanmsı
ALCAPA (pulmoner arter kaynaklı LCA: Bland White Garland sendromu): RCA kollateralleri olabilir.

BT, MRG: damarların seyri,kaynağı, stenozları, myokard fonksiyonlarını gösteriri.



ANORMAL ORJİN ALAN CX ARTER

A: Normal koroner arterlerin orjin ve seyri
B: CX:sirkümfleks arterin anormal orjini: sağ koroner (RCA) den (resim B) orjin alabileceği gibi sağ sinüs valsalvadan direkt te orjin alabilir.

Resim B: cx arter aort kökünün arkasından dolanıp posterior atrioventriküler groove da seyir gösterir.



ANORMAL ORJİN ALAN SAĞ KORONER ARTER (RCA)

A:RCA sol ana koroner arterden orjin almakta ve sağ anteriora doğru aortik kök ve sağ ventrikül RVOT arasından geçen malign tipi izlenmektedir.

B:RCA sol ana koroner arterden orjin almakta ve aortik kök ve sol atrium arasından geçmektedir.



ANORMAL ORJİN ALAN SOL KORONER ARTER (LMCA)

A: RCA dan orjin alan normal varyant LMCA (sol ana coroner arter ).
Aort ve RVOT arasından geçen malign varyant LMCA.

B: RCA dan orjin alan normal varyant LMCA (sol ana coroner arter ).
Aort, sol atrium ve RVOT arasından geçen benign varyant LMCA.

C: RCA dan orjin alan normal varyant LMCA (sol ana coroner arter ).
RVOT ve LV arasından geçen malign potansiyelli varyant LMCA.

D: RCA ve RVOT arasındaki koroner fistül ve RVOT tan çıkan normal varyant LAD


KAYNAKLAR:
1. Coronary Artery Anomalies:Assessment with Free-breathing Three-dimensional Coronary MR Angiography.Nicholas H. Bunce ve ark.Radiology. 2003.
2. Kurs Kitabı. 28. Ulusal radyoloji Kongresi.2007.
3.Kardiak Görüntüleme. Doğrudan tanı.C.D. Claussen.2010.
4.www.radiologyassistant.nl
5.ECG-Gated Cardiac CT a review by Benoit Desjardins and Ella A. Kazerooni, AJR 2004; 182:993-1010.
6.Delayed Enhancement MR Imaging: Utility in Myocardial Assessment
Vogel-Claussen J, Rochitte CE, Wu KC, Kamel IR, Foo TK, Lima JA, Bluemke DA. et al.
Devamını Oku

İKİNCİ METATARS BAŞININ OSTEONEKROZU (Freiberg hastalığı)





















Freiberg hastalığı: Sağ ayak 2. metatrs başında basılma ve fragmantasyon izlenmektedir.

İKİNCİ METATARS BAŞININ
OSTEONEKROZU
(Freiberg hastalığı)

Daha çok kız cocuklarında ve 13-18 yaş
arasında görülen bir avasküler nekrozdur
(AVN).

Röntgenogramlarda ikinci metatarsın başı
normal konveksliğini kaybetmiş ve
yassılaşmıştır.

Eklem aralığı biraz genişler.
kemik yüzeylerde küçük fragmantasyonlar
görülür.

Yandaki resimde,Freiberg hastalığı: Sağ ayak 2.metatrs başında basılma ve fragmantasyon izlenmektedir.


Freiberg hastalığı:Yukarıdaki rötgeni izlenen aynı hastanın T1 ağırlıklı MR görünümü: Sağ ayak 2.metatars başında basılma izlenmiş olup konveksliğini kaybetmiştir. Eklem aralığı genişlemiştir. Eklem yüzeyinde fragmantasyon izlenmektedir.

AVASKÜLER NEKROZLAR

AVN ler kemik vaskülarizasyonunun
bozulmasından kaynaklanmaktadır.

Patogenezinde kemik ölümü ve ölen
kemiğin onarımı sözkonusudur.
ilk 10 günde röntgen bulgu vermez.

Kemik onarımının başlatılması 3 evrede
olur.

1-Revaskülarizasyon evresi:
* Nekrotik bölümlerin rezorbsiyonu 6-8
hafta içinde başlar ve canlılığını yitiren
kemiği çevreleyen radyolusent bir bant
ortaya çıkar.

2-Reosifikasyon evresi:
*Nekroza uğramış kısımlar üzerinde yeni
kemik birikiminin oluşumu reosifikasyondur. Bu görünüm de röntgende dansite artımı şeklindedir.

3-Ölü kemiğin rezorbsiyonu evresi:
*Ölü kemiğin rezorbsiyonu yıllarca süregelen yavaş bir olaydır.

AVN larda ileriki dönemde oluşan değişiklikler: sekonder osteoartroz ve kemik deformitesidir.

RÖNTGEN BULGULARI:

Erken evre bulguları:
-Eklem arasılında sıvı artışı
-Kemikte benekli ve yamalı yoğunluk artımı
-Subkondral lusent çizgi
Geç evre bulguları:
-Artiküler yüzeyin kollapsı ile birlikte kemiğin fragmantasyonudur. Bu bulgu eklemin yalnız bir tarfında görülmesi tipiktir.


AVASKÜLER NEKROZLARIN DİĞER KEMİK LEZYONLARINDAN AYRICI TANISI

1. Dejeneratif artritten eklem aralığında
daralma ve osteofitlerin olmaması ile ayrılır.
2.AVN subkondral kemikte kist veya gode oluşturan dört hastalıktan (diğerleri romotoid artrit, osteoartrit, psoudogut) biridir.

MR: en duyarlı yöntemdir.

Sintigrafi: Erken evrede aktivite tutulumu
azalır revaskğlarizasyon evresinde artar.



AVN SINIFLAMA:

1. Nedeni tam bilinmeyen AVN

a. Gelişme döneminde saptanan AVN (osteokondrozlar, epifizoslar)
a1:Femur başının idiopatik osteonekrozu
(koksa plana, Legg Calve -perthes)
a2:Tüberositaz Tibianın avasküler nekrozu
(Osgood-Schlatter hastalığı)
a3:Tibia üst bölümünün osteokondrozu
(Blount hastalığı, tibia vara)
a4:tarsal naviküler kemiğin osteonekrozu
(Köhler hastalığı)
a5: kalkeneus posterior bölümünün
osteonekrozu (Sever hastalığı)
a6:İkinci metatars başının osteonekrozu
(Freiberg hastalığı)
a7: Patella osteonekrozu (Sinding-larsen-
johansson hastalığı)
a8: İskion pubis kolunda osteonekroz (Van
neck -odelberg hastalığı)
a9: Vertebral osteonekroz (Scheuermann
hastalığı)
a10:Os lunatumun AVN (Kienböck hastalığı)
b: osteokondritis disekans

2.Nedeni bilinen AVN
-travmatik osteonekrozlar
-disbarik osteonekrozlar
-Kemik infarktüsü
-Kortikosteroid sağaltımından sonra oluşan
osteonekrozlar
-Hemoglobinopatilerde oluşan osteonekrozlar



AVASKÜLER NEKROZLARDA TEDAVİ:

Tedavi Hedefleri

AVN tedavisinde amaç şudur:
1. Kemiğin daha fazla zarar görmesini durdurma.
2. Neden olan etyolojiyi uzaklaştırmak
3. Kemik ve eklem hayatta kalmasını sağlamak
Eger Tedavi edilmezse hastaların cogu 2 Yıl
içerisinde şiddetli ağrı ve hareketlerde
sınırlama meydana gelir.

Bu hedeflere ulaşmak için, ilk dönemlerde
hareketi azaltmak gerekir. Eklem muhafazaya alınır. Ancak bu tedaviler nadiren kalıcı iyileşme sağlar. Bu nedenle hastaların çoğunda sonunda cerrahi tedavi gerekir.


Kaynaklar:
1. İskelet sistemi radyolojisi. Prof.Dr. Esin Emin Üstün.2003.
2. Klinik Radyoloji. E.Tuncel.2008.
3.Part 5 of 8 - What Treatments Are Available For Avascular Necrosis?By Carol
Eustice , About.com Guide 26 Mayıs Updated May 26, 2006.
Devamını Oku